W kolejnej lekcji omówimy powszechnie stosowane zwolnienie z podatku VAT, dotyczące podatników rozpoczynających działalność oraz podatników, prowadzących działalność w niewielkim rozmiarze.

Kiedy będziemy podatnikiem VAT zwolnionym

Podatek od towarów i usług zawiera w swojej regulacji szereg postanowień, które wskazują, kto i kiedy, rozpoczynając działalność gospodarczą, nie będzie zobligowany do rejestracji dla celów VAT. Mowa tutaj o zwolnieniach. Ustawa o VAT co do zasady wprowadza możliwość zastosowania zwolnienia z uwagi na wysokość osiągniętego obrotu. Istnieją również tzw. zwolnienia przedmiotowe, to znaczy takie, które zwalniają sprzedaż wybranych towarów bądź usług.

Ustawa o VAT określa także, kto i kiedy bezwzględnie musi stać się podatnikiem VAT. Z taką sytuacją będziemy mieli do czynienia wtedy, gdy rozpoczniemy sprzedaż wskazanego przez ustawę rodzaju towarów bądź usług.

Przenieśmy to na płaszczyznę praktyki. Załóżmy, że rozpoczynacie działalność gospodarczą. Oczywiście pojawia się wątpliwość, czy musicie być podatnikiem VAT. W tym momencie trzeba odpowiedzieć sobie na kilka pytań:

• Jaki będzie przedmiot wykonywanej działalności gospodarczej? Inaczej rzecz ujmując: co będziecie sprzedawać?
• Jakiej wysokości wartość sprzedaży planujecie osiągnąć z tytułu dokonywanej sprzedaży?

Ważne!

Prawie każdy podatnik rozpoczynający działalność gospodarczą jest objęty zwolnieniem. Zwolnieniu temu podlegają podatnicy, u których wartość sprzedaży opodatkowanej nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 200 000 zł. Do wartości tej sprzedaży nie wlicza się kwoty podatku.

Natomiast podatnik rozpoczynający w trakcie roku podatkowego wykonywanie czynności podlegających opodatkowaniu VAT jest zwolniony od podatku, jeżeli przewidywana przez niego wartość sprzedaży nie przekroczy w proporcji do okresu prowadzonej działalności gospodarczej w roku podatkowym kwoty 200 000 zł.

Jak należy rozumieć ten przepis?

Przykład:

Czynny podatnik VAT w 20xx r. prowadził wyłącznie sprzedaż opodatkowaną stawką podstawową 23%. Wartość brutto tej sprzedaży wyniosła 210 000 zł.

Mimo to podatnik ten może skorzystać w roku następnym (przy zachowaniu reguł wynikających z art. 113 ust. 11 ustawy o VAT) ze zwolnienia podmiotowego. Po wyłączeniu podatku wartość sprzedaży opodatkowanej w 20xx r. wyniosła bowiem 170 731,71 zł (210 000 zł x 100 / 123).

Przykład:

Podatnik rozpoczął działalność gospodarczą 1 czerwca 20xx r. Zakładamy, że rok 20xx ma 365 dni. To oznacza, że do końca roku pozostało 214 dni. Zwolnienie podmiotowe będzie więc wynosiło:

200 000 zł / 365 dni = 547,95 zł – limit zwolnienia dziennego;

547,95 zł x 214 = 117 261,30 zł – limit zwolnienia dla podatnika rozpoczynającego wykonywanie działalności gospodarczej 1 czerwca 20xx r.

Zgodnie z ustawą o VAT, jeżeli faktyczna wartość sprzedaży zwolnionej od podatku w proporcji do okresu prowadzonej działalności gospodarczej przekroczy w trakcie roku podatkowego kwotę 200 000 zł, zwolnienie traci moc począwszy od czynności, którą przekroczono tę kwotę (art. 113 ust. 10).

Obowiązek ewidencyjny podatników zwolnionych z VAT

Jeżeli podatnik chce korzystać ze zwolnienia, powinien prowadzić ewidencję, dzięki której będzie mógł określić moment, w jakim dojdzie do przekroczenia kwoty przychodu skutkującego utratą zwolnienia z VAT. Ewidencja ta powinna być uzupełniana po każdym dniu, nie później niż przed dokonaniem sprzedaży w dniu następnym.

Jeśli przedsiębiorca prowadzi podatkową księgę przychodów i rozchodów, zamiast tej ewidencji może w ewidencji sprzedaży, prowadzonej zgodnie z rozporządzeniem w sprawie prowadzenia PKPiR, w odrębnej kolumnie (najczęściej będzie to kolumna 15) wykazywać przychody podlegające opodatkowaniu VAT oraz łączną kwotę dziennej sprzedaży wynikającą
z faktur. Również w tym przypadku zapisów należy dokonywać nie później niż przed dokonaniem sprzedaży w dniu następnym.

Brak tej ewidencji może podatnika w razie kontroli sporo kosztować. W przypadku stwierdzenia, że nie prowadzi on ewidencji lub prowadzi ją w sposób nierzetelny, naczelnik urzędu skarbowego lub organ kontroli skarbowej określi wartość niezaewidencjonowanej sprzedaży w drodze oszacowania i ustali podatek przy zastosowaniu stawki 23%, bez prawa obniżenia kwoty podatku należnego, który został zapłacony przy zakupie towarów.

Obowiązki rejestracyjne w razie utraty prawa do zwolnienia

Przyjmijmy, że podatnik utracił prawo do zwolnienia podmiotowego z VAT, tzn. przekroczył kwotę zwolnienia, która pozwalała mu, po spełnieniu innych warunków, z niego korzystać.

Załóżmy również, że nie prowadzi on działalności zwolnionej przedmiotowo z VAT.

W takim przypadku podatnik zobowiązany jest do złożenia zgłoszenia rejestracyjnego przed dniem, w którym utracił prawo do zwolnienia podmiotowego.

Jak dokonać rejestracji?

Ustawa zobowiązuje podatników do dokonania odpowiedniej rejestracji przed dniem utraty prawa do zwolnienia. Oznacza to, że rozpoczynając działalność gospodarczą, koniecznie należy zarówno określić kwotę zwolnienia przysługującą podatnikowi na dany rok podatkowy, jak i wykazać się odpowiednią czujnością i ostrożnością przy zachowaniu terminu do dokonania rejestracji.

Rejestracji, o której mowa, dokonamy na formularzu VAT-R. Formularz ten stanowi zgłoszenie rejestracyjne dla podatku od towarów i usług.

Wyłączenie prawa do zwolnienia podmiotowego

Omawiane zwolnienie nie będzie miało zastosowania przy sprzedaży wybranych, określonych w ustawie o VAT towarów bądź usług. Chodzi tutaj o sprzedaż u podatników:

1) dokonujących dostaw:

a) towarów wymienionych w załączniku nr 12 do ustawy,

b) towarów opodatkowanych podatkiem akcyzowym, w rozumieniu przepisów o podatku akcyzowym, z wyjątkiem:

- energii elektrycznej (CN 2716 00 00),

- wyrobów tytoniowych,

- samochodów osobowych, innych niż wymienione w lit. e, zaliczanych przez podatnika, na podstawie przepisów o podatku dochodowym, do środków trwałych podlegających amortyzacji,

c) budynków, budowli lub ich części, w przypadkach, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 10 lit. a i b,

d) terenów budowlanych,

e) nowych środków transportu,

f) następujących towarów, w związku z zawarciem umowy w ramach zorganizowanego systemu zawierania umów na odległość, bez jednoczesnej fizycznej obecności stron, z wyłącznym wykorzystaniem jednego lub większej liczby środków porozumiewania się na odległość do chwili zawarcia umowy włącznie:

- preparatów kosmetycznych i toaletowych (PKWiU 20.42.1),

- komputerów, wyrobów elektronicznych i optycznych (PKWiU 26),

- urządzeń elektrycznych (PKWiU 27),

- maszyn i urządzeń, gdzie indziej niesklasyfikowanych (PKWiU 28),

g) hurtowych i detalicznych części i akcesoriów do:

- pojazdów samochodowych, z wyłączeniem motocykli (PKWiU 45.3),

- motocykli (PKWiU ex 45.4);

2) świadczących usługi:

a) prawnicze,

b) w zakresie doradztwa, z wyjątkiem doradztwa rolniczego związanego z uprawą i hodowlą roślin oraz chowem i hodowlą zwierząt, a także związanego ze sporządzaniem planu zagospodarowania i modernizacji gospodarstwa rolnego,

c) jubilerskie,

d) ściągania długów, w tym factoringu;

3) nieposiadających siedziby działalności gospodarczej na terytorium kraju.

Ćwiczenie

Zapoznajcie się z zawartością załącznika nr 12 do ustawy o VAT.

Ustawa o VAT - Załącznik numer 12

Dokonanie sprzedaży któregokolwiek z wyżej wymienionych towarów bądź wykonanie którejkolwiek z wymienionych usług oznaczać będzie obowiązek ich opodatkowania bez względu na wysokość osiągniętego przychodu ze sprzedaży.

Wówczas podatnik będzie również zobowiązany do dokonania zgłoszenia rejestracyjnego na formularzu VAT-R. Zgłoszenie VAT-R należy złożyć przed dniem, w którym podatnik utraci prawo do zwolnienia, o którym mowa w art. 113 ust. 1 i 9 ustawy, czyli dniem poprzedzającym datę dokonania sprzedaży.

Odesłania do aktów prawnych

Ustawa o VAT - Artykuły 113 - 114

Ustawa o VAT - Załącznik numer 12

Rezygnacja ze zwolnienia podmiotowego

Wskazane w art. 113 ust. 1 i 9 ustawy o VAT zwolnienie ze względu na wysokość sprzedaży nie jest obowiązkowe. Każdy podmiot wykonujący działalność gospodarczą ma do wyboru, czy od razu zostać podatnikiem VAT, czy też korzystać ze zwolnienia.

Oczywiście zwolnienie jest wykluczone, gdy podatnik będzie dokonywał dostawy towarów bądź świadczenia usług, co do których bezwzględnie istnieje obowiązek rejestracji dla celów VAT (np. sprzedaż nowych środków transportu).

Różne czynniki mogą wpływać na to, czy podatnik zdecyduje się na rejestrację dla celów VAT, czy też nie. Zależeć to może od rodzaju kontrahentów (osoby fizyczne, podmioty gospodarcze będące podatnikami VAT) lub od specyfiki dokonywanej sprzedaży.

Zwolnieniem z VAT objęta jest np. działalność rolnicza. Jednak rolnicy dokonujący znacznych inwestycji w swoje gospodarstwa decydują się na rejestrację do VAT głównie z uwagi na możliwość skorzystania ze zwrotu VAT. Konstrukcja VAT pozwala na pomniejszenie podatku ze sprzedaży o podatek widniejący na fakturach zakupu (podatek naliczony). Nadwyżka podatku naliczonego nad należnym w danym okresie rozliczeniowym (najczęściej jest to miesiąc) oznacza możliwość starania się o zwrot tej nadwyżki. W przypadku rolników zdecydowana część ich sprzedaży opodatkowana jest stawką preferencyjną w wysokości 5%, natomiast towary będące przedmiotem zakupów do działalności rolniczej opodatkowane są stawką 23% (maszyny, paliwa). Zatem jest duże prawdopodobieństwo istnienia w każdym okresie rozliczeniowym nadwyżki podatku naliczonego nad należnym, a to oznacza możliwość występowania przez podatnika o zwrot tej różnicy na rachunek bankowy.

Rezygnacja ze zwolnienia wiąże się dla podatnika z obowiązkiem złożenia zgłoszenia VAT-R.

W razie rezygnacji ze zwolnienia podatnik jest zobowiązany do złożenia zgłoszenia VAT-R przed początkiem miesiąca, w którym rezygnuje ze zwolnienia (podatnicy, którzy w poprzednim roku prowadzili działalność gospodarczą), bądź przed dniem wykonania pierwszej czynności opodatkowanej VAT w razie rezygnacji ze zwolnienia, o którym mowa w art. 113 ust. 9 ustawy (podatnicy rozpoczynający wykonywanie czynności opodatkowanych w trakcie roku podatkowego).

Powrót do zwolnienia podmiotowego

Utrata prawa do zwolnienia bądź rezygnacja ze zwolnienia podmiotowego nie oznaczają, że będziecie nieodwołanie podatnikami VAT aż do czasu zakończenia wykonywania działalności gospodarczej.

Podatnik ma prawo do powrotu do zwolnienia z VAT. Podatnik, który utracił prawo do zwolnienia z podatku lub zrezygnował z tego zwolnienia, może – nie wcześniej niż po upływie roku, licząc od końca roku, w którym utracił prawo do zwolnienia lub zrezygnował z tego zwolnienia – ponownie skorzystać ze zwolnienia podmiotowego.

Zatem podatnik, który utracił prawo do zwolnienia 2 lipca 20xx r., będzie mógł skorzystać ze zwolnienia z VAT nie wcześniej niż 1 stycznia roku 20xx + 2 (o ile w roku następującym po roku 20xx nie przekroczy kwoty zwolnienia podmiotowego).

Powrót do zwolnienia musi zostać zgłoszony naczelnikowi urzędu skarbowego, który jest właściwy dla podatnika w zakresie VAT. Zgłoszenia dokonujecie na formularzu VAT-R, zaznaczając, że będziecie korzystać ze zwolnienia, o którym mowa w art. 113 ust. 1 i 9 ustawy o VAT.

Podsumowanie

I tak kończy się ostatnia już lekcja pierwszego z e-kursów w cyklu: Miesiąc z podatkiem VAT. Po tym mini e-kursie wiesz, czym jest podatek VAT, co jest nim opodatkowane, oraz dlaczego podatek ten ma charakter międzynarodowy. Wiesz również, kto i na jakich zasadach może skorzystać ze zwolnienia z podatku VAT, jak można do niego wrócić oraz jak ze zwolnienia zrezygnować. Prawda, że nie było to skomplikowane?

A jeśli uważasz, że ta forma zaprzyjaźniania się z podatkiem VAT jest dla Ciebie odpowiednia, zapraszamy na kolejny mini e-kurs, w którym przedstawiamy zasady stosowania stawek podatku VAT. Kurs ten jest wyjątkowy, bowiem załącznikiem do niego są bazy statystyczne, stosowane dla celów VAT. Posłużą na początku do ćwiczeń, potem będzie można wykorzystywać je w codziennej praktyce.

Informacje o e-kursie znajdziesz na stronie e-kursu Stosowanie stawek VAT z ćwiczeniami.

https://www.podatki.biz/sklep/stosowanie-stawek-vat-z-cwiczeniami_aafi_ware.html 

Zapraszamy!